آموزش زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک شش

جــــــــــــــــلسه اول:

مـــــقدمه :

Visual basic 6.0  Professional (VB6.0)

ویژوال بیسیک توسعه یافته ی زبان برنامه‌نویسی بیسیک می‌باشد. بیسیک توسط پروفسور جان کمنی و توماس کرتز از دانشگاه کالج دارتموث  فرانسه ،برای نوشتن برنامه‌های ساده ایجاد شد. طراحی آن از اواسط دهه ۱۹۶۰ آغاز گردید. ویژوال بیسیک تا نسخه ۳ به صورت ۱۶ بیتی بود. از نسخه ۵ به بعد فقط ویرایش ۳۲ بیتی آن ارائه شد. (نسخه ۴ هم به صورت ۱۶ بیتی و هم به صورت ۳۲ بیتی عرضه شده بود.)

ویژوال بیسیک از نسخه ۶ به بعد بر پایه چارچوب دات‌نت (NET.) ارائه شد. اگر چه با ظهور ویژوال بیسیک دات نت اکثر برنامه‌نویسان ویژوال بیسیک ۶ به آن گرویدند، ولی نسخه ۶ همچنان طرفداران ویژه‌ی خود را دارد.

برنامه‌نویسی در ویژوال بیسیک به صورت رخدادگرا می‌باشد. در برنامه‌نویسی تجاری، ویژوال بیسیک جز محبوب‌ترین‌ها است. بنابه آماری که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد، ۵۳٪ از برنامه‌های تجاری با استفاده از این زبان تولید شده‌ اند.

ما در این سری قمست آموزشی قصد تدریس زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک 6 (Visual Basic 6.0) را داریم که در این سری مجموعه این بخش، بخش اول آموزشی میباشد. شما با محیط ویژوال بیسیک 6.0 آشنا خواهید شد و همچنین آشنایی اولیه با برخی ابزارها، دستوارات و قواعد کلی برنامه نویسی را فراخواهید گرفت.

زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک در واقع زبان توسعه یافته ی بیسیک میباشد که برنامه ای تحت DOS بود. بزرگترین تفاوت میان زبان وایژوال بیسیک با بیسیک در شی گرا بودن آن است. پس زبان ویژوال بیسیک زبانی شی گرا یا OOL میباشد که از سرحرف های (Object Oriented Language) گرفته شده است. در زبان های غیر شی گرا اساس زبان برنامه نویسی بر توابع (Function) بنا شده است در حالی که زبان های شی گرا مانند ( Delphi , Visual c++ , Visual Basic ) اساسا با  کلاس ها( Class ) کار میکنند و استفاده ار توابع در آن ها کمتر میباشد. به طور کلی کار با زبان های شی گرا راحت تر است  و نیاز به کدنویسی کمتری دارد . به برنامه نویسی شی گرا OOP یا (Object Oriented Programming) گفته میشود.

زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک محصولی از شرکت Microsoft میباشد که بر روی سیستم های عامل ویندوز قابل اجرا است. این زبان برنامه نویسی دارای نقاط ضعف و قوت خاص خود است. البته برخی از این ضعف ها در نسخه ی 9 آن که در بسته ی نرم افزاری Visual Studio 2008 وجود دارد برطرف شده است.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

جــــــــــلسه دوم:

یک سوال؟

چه عاملی باعث شده تا زبان برنامه نویسی Basic تبدیل به Visual Basic بشه ؟

جواب : زبان برنامه نویسی  Basic  یا QBasic یا امثالهم ،یک زبانی ایست که محیط آن تصویری نیست ،یعنی تمامی فرامین آن در یک محیط ،مثل محیط ""Dos نوشته و اجرا میشه و چیزی بنام "موس" تقریباً در آن دخالت ندارد از این رو شرکت Microsoft یک واسطه ی گرافیکی بنام (GUI =Graphic – Unit - Interface) تهیه نمود و آنرا در زبان برنامه نویسی Basic اضافه نمود تا محیط داسی شکل بیسیک به یک محیط کاملاً تصویری بنام Visual Basic تبدیل شود در حقیقت با GUI یک زبان ساخت یافته خواهیم داشت. .در این زبان، برنامه نویس ،میتواند  اشیائی بنام (Object) را از روی اشیاء بزرگتر تعریف و تولید کند و در طول برنامه از آن به دفعات استفاده نماید.این عمل باعث میشود

اولاً: خوانایی برنامه بهتر شود

ثانیاً : همچنین در زبانهای ویژوالی،یک ویژه گی بنام (RAD) گنجانده شده است که باعث میشود کامپایلر (Compiler) زبان برنامه نویسی (مترجم )، برنامه ها را سریعتر اجرا (Run)  نماید.

پس میتوان گفت زبان ویژوال بیسیک 6.0 یک زبان شئی گرا است .البته شیئ گرای کامل ، نه ، بلکه نسخه ی 2008.NET   آن کاملا شیئ گرا بوده که قابلیتهای بسیاری را دارد.

یک مثال جامع و کامل از برنامه ی شیئ گرا، تا با مفهوم آن بخوبی آشنا بشوید.

فرض کنید:مشخصات یک شرکت بزرگ تولید اتومبیل سنگین تا سبک را به ما داده اند و قرار است یک برنامه کلی از این شرکت را بنویسیم.اولین کاری که میکنیم اتومبیلها رو دسته بندی میکنیم.( اینکه این اعمال رو چطوری انجام میدهیم بعداً در برنامه نویسی توضیح میدم )

1 – اتومبیل های سنگین :       مثل کامیون – اتوبوس ...

2 – اتومبیل های نیمه سنگین:  مثل کامیونت – میبنی بوس...

3 -  اتومبیل های سبک :          مثل انواع سواری ها...

********************************************

حالا نوبت میرسه به ایجاد یک شیئ  بزرگ بنام "اتومبیل " که همه ی اتومبیلها از روی آن ایجاد میشوند.

"اتومبیل " را به سه  شیئ کوچکتر با مشخصات زیر تعریف میکنیم:

الف: اتومبیل سنگین :         دارای بیش 10 تایر -  دارای قدرت موتور بالا ...

ب : اتومبیل نیمه سنگین:    تعداد  تایر ها بین 8 تا 10 -  دارای قدرت موتور متوسط ...

ج : اتومبیل سبک  :            تعداد تایر های آن 4  - دارای قدرت موتور پایین ...

بعد از ایجاد اتومبیلها میریم داخل برنامه .

 حالا هر جای برنامه " اتومبیل " رو صدا بزنیم (یعنی برنامه ی هر اتومبیل رو بنویسیم )، زبان برنامه نویسی Vb از ما نوع آنرا سوال میکنه...

پس ،زبانهای شئ گرا، کار برنامه نویس رو  بسیار راحت و آسان نموده است.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

جـــــــــــلسه سوم:

 کمی درباره نوع  CD های زبانهای برنامه نویسی Visual ها برایتان بنویسم که دانستنش خالی از لطف نیست.

1- پکیج Package یا جعبه ی Microsoft Visual Studio 6.0  که در قالب یک Cd بعنوان نرم افزارها و سه عدد Cd بعنوان MSDN یا راهنمای استفاده از کد نویسی .که همه آنها در بازار موجود است.

بعد از اینکه برنامه را نصب کردیم محتویات ان بشرح زیر میباشد

1- Microsoft Visual C++ 6.0

2- Microsoft Visual Basic 6.0

3- Microsoft Visual FoxPro 6.03

4- Microsoft Visual InterDev 6.0

5- Microsoft Visual Tools…

6- Microsoft Visual SourceSafe…

توضیح1 –  این زبان ساخت یافته ی زبان C+ وC و C++ و یک از قدرتمند ترین زبانهای برنامه نویسی ایست

توضیح2 -  این زبان ساخت یافته ی زبان QBasic میباشد

توضیح3 -  این زبان برای طراحی پایگاه داده یا بانکهای اطلاعاتی طراحی شده است

توضیح4 – این زبان برای طراحی صفحات وب یا همان اینترنت استفاده میشود

توضیح5 – ابزار هایی در ان قرار دارد که میتوان از ان مثلاً امتحان(Trace) کردن برنامه و ویا پکیج کردن برنامه و...استفاده نمود

توضیح6 – ابزارهایی برای آنالیز کردن سورس یا  کد برنامه ها... استفاده نمود

2- پکیج Package یا جعبه ی  2008 Microsoft Visual Studio که در قالب دو عدد DVD میباشد که MSDN آن در( دی وی دی) دوّم قرار دارد و معمولاً نصب آن در XP  نیم ساعت طول میکشد.

بعد از اینکه برنامه را نصب کردیم محتویات ان بشرح زیر میباشد.

1- Microsoft Visual C++. NET 2008

2- Microsoft Visual Basic.NET 2008

3-Microsoft Visual C#. NET 2008

4-Microsoft Visual Development. NET 2008

5-Microsoft Visual SQL. NET 2008

6- Microsoft Visual J#. NET 2008

توضیح  نرم افزارهای 1 و 2 از نامشان مشخص است.

توضیح3 – نرم افزار بسیار قدرتمند و همه کاره و همه منظوره و پرطرفدار که قابلیتهای بسیاری دارد.

توضیح4 – برای طراحی صفحات وب استفاده میشود.

توضیح5 - این زبان برای طراحی پایگاه داده یا بانکهای اطلاعاتی طراحی شده است.

توضیح6 – با زبان قدرتمند Java جاوا میتوان( دستورات Script) های بسیار ارزشمندی را طراحی نمود که قابل استفاده در وب – موبایل و ... میباشند.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

جــــــــــــلسه چهارم:

تقسیم بندی زبانهای برنامه نویسی:

بطور کلی می توان زبانهای برنامه نویسی را بصورت  زیر تقسیم بندی نمود.

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /**//*]]>*/ /**/ Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /**//*]]>*/ /**/ Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /**//*]]>*/ /**/ Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /**//*]]>*/ /**/

زبانهای سطح  پــــــایین:(  Low-level languages)           

1- ماشین ( 0 و 1 )

2- ماکرو اسمبلر

3- اسمبلر

 **************************************************

زبانهای سطح مــــیانی:(Intermediate level languages)

1- جاوا (Java)

2- فورث (Force )

3- زبان A

4- زبان B ( توسط  ِکن تامپسون )

5- زبان BCPL ( توسط مارتین ریچار دز )

6-  C وC ⁺   و C ⁺⁺   (توسط دنیس ریچی (1972

7- زبان Visual Basic6.0  (توسط جانکمنی و کورتز 1991)

8- تمام زبانهای Visual شرکت مایکروسافت

9- تمام زبانهای Visual شرکت برلند مثل (.0NET8Delphi ) 

10- زبان   Perl

 و غیره...

******************************************

زبانهای سطح بـــــــــالا:  (High-level languages)

1- پاسکا ل (Pascal)  نسخه ی ویژوال آن  (Delphi)

2- کوبول (Cobool)  ( برای برنامه نویسی تجاری )

3- بیسیک(Basic)  (1964 توسط جان کمنی و کورتز)

4- ِادا (Ada) (برای کاربردهای نظامی)

5- ماجولا –2 Module-2)   )

6- فرترن(Fortran) (برای برنامه نویسی علمی و محاسباتی با دقت بالا)

وغیره ...

--------------------------------------------------------------------------------------------------

جـــــــــــــــلسه پنجم:

نکته:برای شروع آموزش زبان Vb 6.0 ،سعی میکنیم با توجه به فصل بندی زیرعمل کنیم.

فصل اول : کار با ويژوال بيسيک 
ورود به ويژوال بيسيک ( Visual Basic 6 )
آشنايي با محيط ويژوال بيسيک
ميله ابزار
جعبه ابزار
پنجره فرم
پنجره طراحي فرم
پنجره پروژه
پنجره خواص
ايجاد اولين برنامه
افزودن چند کنترل
کدنويسي

فصل دوم : کار با کنترلها و رخدادها در Visual Basic 6
کنترلها
خواص فرم
کنترل برچسب
کنترل جعبه متن
کنترل دکمه فرمان
کنترل تصوير
خاصيت Focus
روال رويداد
آشنايي با پنجره کد
معرفي چند رويداد
تمرين در Visual Basic 6
ظاهر برنامه
کد برنامه

فصل سوم : ساخت منو در Visual Basic 6
توضيح
سازنده منو در Visual Basic 6
تعريف مسأله
ساخت منوهاي ساده
ساخت زير منو
ساخت منوهاي چک دار
منو همراه با خط جدا ساز
کدنويسي منوي برنامه

فصل چهارم : انواع داده در ويژوال بيسيک
توضيح
کار در پنجره کد
داده ها در ويژوال بيسيک
داده هاي عددي
ساير انواع داده اي
کار با متغيرها در Visual Basic 6
تعريف متغير
مقدار دهي متغيرها
عملگرهاي ويژوال بيسيک

بخش پنجم : کنترل برنامه در ويژوال بيسيک
مقدمه
عملگرهاي شرطي در Visual Basic 6
ترکيب عملگرهاي شرطي و منطقي
دستور If و عملگرهاي شرطي در Visual Basic 6
دستور If ... Else ...End If
دستورات Select Case
تکرار با استفاده از حلقه
حلقه Do
حلقه For

فصل ششم : شناسايي رويدادهاي ماوس و صفحه کليد در Visual Basic 6
مقدمه
کار با ماوس
تنظيم کرسر ماوس
حرکات و کليک هاي ماوس
يک برنامه نمونه (بررسي رويدادهاي ماوس)
رويدادهاي ديگر ماوس
عمليات کشيدن و انداختن
يک برنامه نمونه (کشيدن و رها کردن ماوس)
رويدادهاي صفحه کليد

فصل هفتم : چند کنترل ديگر در ويژوال بيسيک
مقدمه
کنترل هاي جعبه ليست
جعبه ليست در Visual Basic 6
يک برنامه نمونه (جعبه ليست)
کنترل جعبه ليست ترکيبي
جعبه ليست بازشو
کنترل تايمر

فصل هشتم : تعريف توابع و متغيرها در Visual Basic 6
ساخت برنامه
ميدان دسترسي متغيرها
يک برنامه نمونه (ديد متغيرها)
تعريف توابع و رويه ها
رويه ها در Visual Basic 6
يک برنامه نمونه (تعريف روال)
توابع
يک برنامه نمونه (تعريف توابع)

فصل نهم : توابع داخلي Visual Basic 6 (ويژوال بيسيک)
تعريف
()MsgBox در Visual Basic 6
تابع ()Len در Visual Basic 6
تابع ()LCase در Visual Basic 6
تابع ()UCase در Visual Basic 6
تابع ()IsNull در Visual Basic 6
تابع ()IsNumeric در Visual Basic 6
تابع ()IIF در Visual Basic 6
تابع ()Choose در Visual Basic 6
يک برنامه نمونه در Visual Basic 6
و بسیاری از توابع پرکاربرد در Vb
فصل دهم : کنترلهاي ActiveX در Visual Basic 6
کنترلهاي ActiveX
افزودن کنترلهاي ActiveX به برنامه
ساخت کنترل ActiveX در Visual Basic 6
افزودن ويزارد ActiveX به ويژوال بيسيک
کار با ويزارد ActiveX
استفاده از کنترل ساخته شده

فصل يازدهم : پايگاه داده در ويژوال بيسيک
مقدمه
کار با Visual Data Manager در Visual Basic 6
ساخت يک برنامه نمونه
کار با DataControl در Visual Basic 6
حرکت روي رکوردها
حذف رکوردها
افزودن رکورد

فصل دوازدهم : توابع API در Visual Basic 6
مقدمه
DLL چيست؟
چگونه از توابع API استفاده کنيم؟
يک برنامه نمونه در Visual Basic 6

و چندين نکته ديگر در نرم افزار آموزش مقدماتي Visual Basic 6.0 (ويژوال بيسيک شش)

------------------------------------------------------------------------------

تا اینجا امیدوارم خسته نشده باشید .

"بـــــــــدون شرح"

-------------------------------------------------------------------------------------------------

جـــــــــــــــلسه ششم:

شروع میکنم بتدریس:

حال میخواهم با محیط VB6 آشنا شویم. ویژوال بیسیک 6.0 خود دارای محیطی مجزا و همچنین کامپایلر (تفسیر و یا ترجمه کننده )خاص خود است. فرض بر این است که شما  زبان VB6  را بر روی سیستم  نصب کرده اید. پس ابتدا برنامه را اجرا میکنیم ، پس از یک بارگذاری کوچک اولیه محیط ویژوال بیسیک را مشاهده میکنید. پنجره ای باز میشود تحت عنوان New Project که در این بخش ما میتوانیم نوع پروژه ای را که قرار است با آن کار کنیم را انتخاب نماییم. گزینه ی (Standard EXE) را انتخاب کرده و دکمه ی Open را میزنیم (توجه نمایید که ما در این بخش آموزشی تنها با همین گزینه کار خواهیم کرد پس اگر در بخش های دیگر گفته شد که یک پروژه ی جدید ایجاد میکنیم منظور همان نوع استاندارد میباشد).

ادامه دارد.